Persoonlijk contact

Zo’n 150 kilometer verderop laat Joosje Bachman van het waterschap Drents Overijsselse Delta de term ook regelmatig vallen. Als verantwoordelijke voor het omgevingsteam van het project IJsselwerken heeft ze te maken met maar liefst 250 grondeigenaren. Mede hierom liet ze haar omgevingsmanagers bij al deze mensen over de vloer komen voor een startgesprek, nog vóórdat er een eerste plan was opgesteld. ‘Het gaat hier om het huis, de tuin of de schuur van mensen. Dat menselijke aspect moeten we nooit uit het oog verliezen’, zegt Joosje. In het startgesprek werd bewoners daarom gevraagd wat zij belangrijk vonden. Deze wensen werden door verschillende deskundigen – zoals ontwerpers en ecologen – uitgebreid bestudeerd. Via een persoonlijke terugkoppeling horen bewoners of er gehoor kan worden gegeven aan hun belangen. Joosje: ‘Ik geloof dat aanspreekbaarheid een belangrijke taak van de overheid is. We moeten zichtbaar zijn en persoonlijk te werk gaan. En alle belangen goed afwegen. Met een bewonersavond komen de individuele belangen van bewoners vaak niet goed naar voren.’ Het betekent niet dat je altijd bezwaren kunt voorkomen. ‘Hoe meer informatie je vooraf beschikbaar hebt, hoe beter je ontwerp wordt. Het voorkomt onnodige conflicten en bespaart dus tijd én geld. Maar je neemt er niet alle onvrede mee weg. En dat zou het doel ook helemaal niet moeten zijn. Mensen hebben het recht om in beroep te gaan.’ Ook Ralph voerde veel persoonlijke gesprekken met omwonenden. En vooral verderop in Beesel, enkele kilometers van de Maas, waren die gesprekken soms moeilijk. Daar moest namelijk de zogenoemde ‘achterdeur’ van de dijk gebouwd worden. Een nieuw stuk dijk dat aangesloten moest worden op de hoge grond, om te voorkomen dat water achterlangs de kern van Beesel in kan stromen. ‘De bewoners hadden helemaal niet het idee dat ze beschermd moeten worden tegen het water’, vertelt Ralph. ‘Ik voelde de spanning en onzekerheid bij mensen. Helaas kun je die niet altijd wegnemen. Maar ik wil nooit het verwijt krijgen dat ik de inspanning niet heb geleverd.’

Het belang van openheid en doorvragen

Daarbij is het volgens Ralph belangrijk om altijd door te vragen. Om erachter te komen wat de échte reden is dat mensen ergens tegen zijn. ‘Zo bleek één bewoner vooral moeite te hebben met het uitkijken op een lelijke witte put van een afsluitbare duiker. Door die groen te verven, konden we al een deel van de onvrede wegnemen. Met zulke relatief kleine inspanningen kun je een verschil maken.’ Langs de IJssel bleken veel bewoners bang te zijn voor uitvoeringsschades. Om die angsten zoveel mogelijk weg te nemen, en vertrouwen te winnen, besloten Joosje en haar collega’s een meedenkgroep over schadeafhandeling op te starten. ‘Daarin stellen we de vraag hoe we als waterschap slimmer en beter om kunnen gaan met schadeafhandelingen. En ook bewoners mogen daarin meepraten.’ Ron waardeert zulke initiatieven. Persoonlijk contact en betrokkenheid maken volgens hem een groot verschil. ‘Maar ik vind het wel lastig dat je als burger maar een marginale rol hebt. Zo’n participatieproces klinkt mooi, en het wordt in Limburg ook oprecht uitgevoerd door het waterschap, maar de basis van het plan ga je echt niet veranderen. Het gaat alleen om de details.’ ‘Ook daar moeten we als waterschap vanaf het eerste contact heel open en duidelijk over zijn’, beaamt Ralph. ‘Door bewoners te laten weten wat al vaststaat en aan welke knoppen ze nog wél kunnen draaien. Dit verschilt ook per dijktraject. Daar heb je gedurende de rest van het proces profijt van.’