1. Doel
Directeuren Erik Wagener (links) en Eric Withaar (rechts) heten u van harte welkom bij het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). De dijkwerkers van het HWBP kijken uit onze samenwerking. Hierbij introduceren we het HWBP in vogelvlucht.
In dit deel leest u over het doel, de strategie, de scope en de kaders.
Missie
Onze kwetsbare Nederlandse delta wordt constant op de proef gesteld. We hebben te maken met hogere waterstanden, klimaatverandering en zeespiegelstijging. Zonder onze dijken, duinen en kunstwerken (sluizen, gemalen en dammen) zou 60% van Nederland regelmatig onder water staan. In dit gebied wonen 9 miljoen mensen en wordt 70% van ons Bruto Nationaal Product verdiend. Waterveiligheid is voor ons Nederlanders van levensbelang.
Meer dan een derde voldoet niet aan de laatste waterveiligheidsnormen (het basisbeschermingsniveau voor alle Nederlanders). Daarom versterkt het HWBP tot 2050 circa 1.500 kilometer aan dijken en 400 sluizen en gemalen*. Het HWBP, dat is gestart in 2014, voert de grootste dijkversterkingssoperatie uit sinds de Deltawerken. Het is de ambitie om samen met de alliantie jaarlijks 50 kilometer dijk te versterken.
*schatting anno 2023
Meer informatie:
Strategie – Werken in een alliantie
In de alliantie HWBP werken de 21 waterschappen en Rijkswaterstaat samen. Een unieke bestuurlijke samenwerkingsvorm, waar we trots op zijn! Het bestuursakkoord Water uit 2011 heeft hiervoor de basis gelegd. Het is belangrijk om de historie van de totstandkoming hiervan te kennen. Hierover kunt meer lezen in het inwerkdossier van de Unie van Waterschappen.
De dijkversterkingsprojecten worden samen geprogrammeerd, samen gefinancierd en individueel uitgevoerd. We leggen verantwoording aan elkaar af.
We werken volgens zes alliantieprincipes:
- Best for program: we handelen uit collectief belang
- Solidair: we zijn gelijkwaardig en samen verantwoordelijk
- Rolzuiver: we zijn rolzuiver in het belang dat we behartigen
- Transparant: we zijn open naar elkaar
- Voorspelbaar en verrassingsvrij: we maken risico's en issues bespreekbaar
- Betrouwbaar: we komen afspraken na
Om de vijf jaar maken we een gezamenlijk programmaplan. Het programmaplan 2019-2023 wordt op afzienbare termijn geactualiseerd. Daaraan levert u als bestuurder ook een bijdrage.
Meer informatie:
Scope – Versterken van primaire keringen
Het HWBP is verantwoordelijk voor het versterken van de primaire waterkeringen in Nederland. Primaire keringen beschermen ons tegen de buitenwateren: Noordzee, Waddenzee, IJsselmeer en de grote rivieren. In totaal is er 3.469 kilometer aan primaire waterkeringen. Bijna de helft hiervan moet aangepakt worden om in 2050 aan de waterveiligheidsnorm.
De waterschappen en Rijkswaterstaat zijn zelf verantwoordelijk voor het onderhoud en beoordelen van de keringen. Pas als is vastgesteld dat een kering aangepakt moet worden om aan de norm te voldoen, komt deze in aanmerking om als dijkversterkingsproject opgenomen te worden in het HWBP.
De omvang van de versterkingsopgave onder de partners is verschillend. De grootste opgave ligt bij de waterschappen. Er zijn waterschappen met veel primaire keringen (zoals Waterschap Rivierenland) en waterschappen met weinig of geen primaire keringen (zoals Waterschap Amstel, Gooi en Vecht). Toch hebben we allemaal belang bij droge voeten. Daarom zijn we solidair en gelijke partners in het programma.
Binnen het HWBP gaat het niet alleen om dijken, maar ook om kunstwerken: sluizen, gemalen en dammen. Omdat deze kunstwerken een andere aanpak vragen dan dijken, riep het HWBP het project Samenwerken aan Kunstwerken in het leven. Hierin ontwikkelen we een uniforme aanpak en/of scenario’s.
Lees meer:
Kaders
Deltaprogramma
Het HWBP is het grootste uitvoeringsprogramma van het nationaal Deltaprogramma.
Waterveiligheidsnorm
De Nederlandse dijken worden beoordeeld aan de hand van de veiligheidsnorm die in 2017 in de Waterwet is vastgelegd. De norm biedt een basisbeschermingsniveau voor alle Nederlanders: de kans op overlijden van een individu als gevolg van en overstroming mag niet groter zijn dan gemiddeld 1 keer in de 100.000 jaar. Dijken die niet voldoen aan de norm en met de hoogste urgentie worden als eerste versterkt.
Budget
De 22 alliantiepartners financieren de dijkversterkingsprojecten samen. De waterschappen en het Rijk dragen elk circa € 400 miljoen per jaar bij. Het Rijk betaalt 50%, de gezamenlijke waterschappen 40% (solidariteitsbijdrage) en de projectwaterschappen betalen daarnaast een 10% eigen bijdrage.
Subsidieregeling Hoogwaterbescherming
Waterschappen kunnen via een subsidieregeling een aanvraag doen voor financiering van dijkversterkingsprojecten uit de Dijkrekening. Belangrijke uitgangspunten zijn dat de middelen doelmatig en alleen voor de waterveiligheid worden ingezet. Het is mogelijk om met financiering van derden andere doelen mee te koppelen.
