Ingezoomd
In deze rubriek zoomen we in op een innovatieve techniek, ingezet bij een HWBP-project. Dit keer onder de loep: het project Future Dikes. In dit innovatieproject wordt onderzocht wat een soortenrijke grasbekleding kan betekenen voor dijkversterkingen.
De opgave
Traditionele dijkversterking betekent vaak het bouwen van hogere en bredere dijken. Maar, er is behoefte aan meer kennis over effectieve en veilige, maar minder ingrijpende manieren om dijken te herstellen en duurzaam te beheren. Daarom wordt in het project Future Dikes onderzocht wat de bijdrage kan zijn van een soortenrijke grasmat in dijkversterkingsprojecten.
Eerder onderzoek toonde aan dat een kruidenrijke grasmat goed bestand is tegen de erosieve werking van overstromend water. De bovengrondse variatie van soorten weerspiegelt zich in een diverse en diepe wortelmat die de bodemlagen als het ware bij elkaar houdt. Zowel boven- als ondergronds biedt een diverse vegetatie dan ook een goede eerste beschermlaag. Voor grootschalige toepassing is onderzoek nodig om aan te tonen dat soortenrijke grasbekledingen voldoende erosiebestendig zijn. Ook is er kennis nodig over het ontwerpen (ontwikkelen), beoordelen en beheren van deze vegetatie.
De oplossing
Grootschalige toepassing van soortenrijke grasmatten vergroot de erosiebestendigheid van de grasbekleding en levert daarnaast een belangrijke bijdrage aan de biodiversiteits- en duurzaamheidsdoelstelling van het HWBP en waterschappen voor alle dijken in Nederland. Soortenrijke dijken verbinden ecologische waarden in onze omgeving en dragen bij aan het herstel van de biodiversiteit (waaronder de insectenstand).
Soortenrijke grasbekledingen zijn bovendien doelmatiger dan traditionele grasbladgedomineerde bekledingen. Ze zijn minder droogtegevoelig waardoor kostbare herstelmaatregelen (zoals in 2018 en 2019) tot het verleden gaan behoren. Ze ontwikkelen zich sneller waardoor tijdelijke maatregelen tussen zaaien en op sterkte zijn minder lang nodig zijn. Het bloemrijke karakter draagt bij aan de leefomgeving en daarmee aan draagvlak onder bewoners voor ingrijpende dijkversterking. De inzet als natuurcompensatie levert kostenbesparingen op.
Het resultaat
De afgelopen weken werden er in de omgeving van Nijmegen verschillende proeven gedaan om te testen hoe goed bloemrijke dijken bestand zijn tegen overstroming. Onderzoekers zien na de eerste resultaten van een onderzoek al dat de bekleding van dijken waar bloemen en kruiden groeien steviger zijn dan de bekleding van huidige dijken waar alleen gras op groeit.
Het bundelen van bestaande kennis, de ontwikkeling van zaadmengsels, de golfoverslagproeven en treksterktemetingen leren ons meer over de relatie tussen vegetatiesamenstelling, beworteling, bodem, droogte, beheer en erosieparameters. En over hoe soortenrijke grasbekleding te ontwerpen, aan te leggen, te beheren en te beoordelen is. De kennis wordt verankerd in het ontwerp- en beoordelingsinstrumentarium (BOI), protocollen voor aanleg en beheer en de Handreiking Grasbekleding.