Ingezoomd

Dijkversterking Arcen: samen bouwen aan veiligheid en karakter

De opgave

Om bewoners en bedrijven in het Maasdal blijvend te beschermen, werkt Waterschap Limburg binnen het HWBP aan sterke, toekomstbestendige dijken. In Arcen komt veiligheid samen met leefbaarheid en karakter. De huidige keringen in Arcen zijn niet hoog en sterk genoeg om het dorp ook in de toekomst te beschermen tegen hoogwater. Naast het verbeteren van de dijken omvat het project rivierverruiming: het verleggen van een dijktracé in Arcen-Noord en het herstellen van de Lingsforterbeek met een vispassage bij de watermolen in Arcen-Zuid.

Het projectgebied bestaat uit drie zones (Noord, Midden en Zuid), met elk hun eigen uitdagingen.

  • Arcen-Noord Bij de Hertog Jan Brouwerij en hotel Rooland staat de dijkverlegging centraal. Met de dijkversterkingen in Limburg verdwijnen stroom- en bergingsgebieden, en op vijf plekken (waaronder Arcen) vinden dijkverleggingen plaats om ruimte voor de Maas te creëren. Met het behoud van de ontsluiting naar de brouwerij en het realiseren van een dijkterras is tegemoetgekomen aan wensen van omwonenden en ondernemers.

  • Arcen-Midden Dit is het gebied waar bewoners en ondernemers direct aan de Maas wonen en ondernemen, en waar de kering door tuinen, langs een restaurant en langs een appartementencomplex loopt.

  • Arcen-Zuid Een toeristisch en historisch waardevol gebied met monumenten en Natura 2000-natuur waar stikstof en verdroging grote uitdagingen vormen. In dit gebied komen een kering om de kasteeltuinen, een vislift en een verholen kering (een dijk met bos) in de Maasduinen.

De plannen zijn in 2022 vastgelegd in de Nota Voorkeursalternatief (VKA), na een intensieve samenwerking tussen waterschap, bewoners, ondernemers, gemeente Venlo, provincie Limburg en Rijkswaterstaat (RWS). Waterschap Limburg koos er bewust voor om al in een vroeg stadium met betrokkenen in gesprek te gaan. In Arcen-Midden bepaalden bewoners zelf – binnen de kaders van het waterschap – het tracé van de toekomstige kering. Dat leverde een breed gedragen voorkeursalternatief op, waarin lokale kennis en waterveiligheid hand in hand gaan.

De oplossing

In het voorlopige ontwerp was een glazen kering opgenomen om het uitzicht op de Maas te behouden. Bewoners gaven echter de voorkeur aan een zelfsluitende kering, een systeem dat alleen zichtbaar wordt bij hoogwater en het open karakter van het dorp behoudt.

Deze voorkeur bracht extra kosten met zich mee. Waterschap Limburg en het HWBP konden die niet volledig dragen, waardoor samenwerking met andere partijen essentieel was. Met de bewoners, gemeente Venlo en provincie Limburg zijn afspraken gemaakt voor een haalbare businesscase. De gemeenschap toonde grote betrokkenheid: via crowdfunding werd steun zichtbaar gemaakt en bewoners zagen af van nadeel­compensatie. Gemeente en provincie leverden een financiële bijdrage en namen mede het risico van de innovatieve oplossing op zich.

Belangrijk was ook de afspraak dat niemand bezwaar- of beroepsprocedures zou voeren over de uiteindelijke keuze. Dat zorgde voor rust, vertrouwen en voortgang. Ondertussen werkte het waterschap aan de technische randvoorwaarden: de vereiste hoogte (met een veiligheidsmarge voor honderd jaar), systeemeisen, en maatregelen tegen piping.

Het resultaat

Het intensieve proces (2020–2024) resulteerde in 36 ondertekende overeen­komsten met bewoners. Eind 2022 startte de aanbesteding, die in september 2024 werd gegund aan Dijkzone Alliantie (Ploegam, Dura Vermeer en Hollandia Infra) en feestelijk werd gevierd met minister, bestuurders, bewoners, en ondernemers. Vanaf eind augustus 2025 is de uitvoering gestart.

Het project laat zien hoe technische innovatie, bestuurlijke samenwerking en maatschappelijke betrokkenheid elkaar kunnen versterken. De aanpak is niet overal te kopiëren; draagvlak en eenheid in het dorp zijn cruciale voorwaarden. Arcen bewijst dat gedeelde verantwoordelijkheid loont.

Vooruitblik

Met de start van de uitvoering is een belangrijke mijlpaal bereikt, maar de opgave blijft groot. In totaal moet 185 kilometer dijken in Limburg vóór 2050 voldoen aan de nieuwe veiligheidsnormen. Arcen is één van de dijktrajecten waaraan Waterschap Limburg binnen het HWBP werkt. Dit traject vormt een inspirerend voorbeeld van hoe samenwerking leidt tot veiligheid én leefbaarheid.

Meer informatie is te lezen op de pagina Dijkversterking Arcen van Waterschap Limburg.