In 2024 bestaat het HWBP 10 jaar. Het programma is op stoom. Een uitgelezen moment om te evalueren hoe het gaat met het waterveilig houden van het land. ‘Vorig jaar ontdekten we dat de opgave groter was dan verwacht. De versterkingsopgave werd hoger ingeschat dan we eerder vermoedden’, valt Joris met de deur in huis. ‘De kosten per kilometer dijkversterking waren fors hoger, en het tempo bleef achter bij onze doelen. Dat had bijvoorbeeld te maken met stikstofproblematiek, de energiecrisis, grondstoffentekorten en personeelskrapte. Toch was het cruciaal om de vaart erin te houden om de waterveiligheidsnorm voor 2050 te halen. Er moest daarom iets gebeuren.’

Dit inzicht vormde de basis voor het Actieplan Toekomstgericht HWBP. Een plan waarin de alliantie niet alleen bestaande processen evalueert, maar zich ook richt op innovatie en een herijking van het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Joris: ‘Dat betekent: vooruitdenken, langetermijnoplossingen zoeken en de samenwerking versterken. Want waterveiligheid raakt iedereen. Het Rijk, waterschappen, gemeentes en inwoners: we hebben iedereen nodig. Alleen dan kunnen we dit voor elkaar krijgen.’

Een regieteam is verantwoordelijk voor de voortgang, de monitoring en het uitzetten van acties voor het Actieplan. Daarin zitten vertegenwoordigers van waterschappen, DGWB, de Unie van Waterschappen, Rijkswaterstaat en de programmadirectie. Zo worden alle visies en belangen meegenomen in de beslissingen.

Het actieplan bestaat uit 3 kernfasen: analyse, oplossingen en besluitvorming. ‘De grondige analyse hebben we bijna afgerond’, vertelt Gerrit, duo-projectleider. ‘De Omgevingswet, subsidieregeling, governance, doorlooptijden en kosten: alles moet onder de loep. Dat geeft ons de inzichten die nodig zijn om strategische keuzes te maken. We hebben ook herberekeningen gedaan van de opgave tot 2050’, vertelt Gerrit. ‘Die cijfers zijn nu realistischer, dat helpt ons bij het stellen van prioriteiten.’

Een volgend belangrijk punt is het onderzoeken van eerdere vertragingen. ‘Waarom haalden we sommige doelen niet? Wat moeten we anders doen?’ Gerrit wijst op factoren zoals milieuwetgeving en complexe omgevingsprocessen. ‘We leren daarvan en met meer inzicht in de redenen achter de vertragingen komen we vooruit.’

Op basis van de resultaten uit de analysefase worden in de tweede fase concrete verbetervoorstellen uitgewerkt. Het doel is om praktische oplossingen te ontwikkelen waarmee de versterkingsopgave kan worden versneld en efficiënter kan worden uitgevoerd. ‘We onderzoeken welke kaders we moeten aanpassen en hoe we die in de wet kunnen verankeren’, vertelt Gerrit. ‘Daarnaast kijken we naar manieren om de samenwerking te versterken en financieringstekorten op te lossen. En wat we leren, brengen we zoveel mogelijk meteen in de praktijk.’

De laatste fase gaat over besluitvorming. ‘We moeten medio 2025 alle grote beslissingen hebben voorbereid. Alles wat we doen, bouwt richting een herziene Omgevingswet in 2028.’

‘Het actieplan gaat dus niet alleen over de techniek van het versterken van dijken, maar ook over samenwerken en vooruitdenken’, concludeert Joris. ‘We hebben een gemeenschappelijk doel, en dat verbindt alle samenwerkende partijen.’ Gerrit sluit zich daarbij aan: ‘2025 wordt intensief. Het is een boeiende periode, met veel belangrijke keuzes. Nederland waterveilig maken is een uitdaging die ons allemaal raakt. Dat wij-gevoel is wat dit programma zo sterk maakt.’ Kijk hier voor meer informatie over het Actieplan toekomstgericht HWBP.