Kansen pakken
‘Oogkleppen af en kansen pakken’
Voor omgevingsmanager Henriëtte Nonnekens van Waterschap Rivierenland is het gesneden koek: kansen signaleren en pakken hoort bij duurzame bouwprojecten. Hoe heeft haar team het project Gorinchem-Waardenburg weten te verrijken?
‘De dijk is van ons allemaal. Dat gedachtegoed was de basis van het participatieproces van het dijkversterkingsproject Gorinchem-Waardenburg. We trekken op met burgers en medeoverheden, en houden álle functies van het gebied in de gaten. Meteen in de verkenningsfase haalden we in participatiesessies op waar collectief kansen en bedreigingen werden gezien. Welke belangen elkaar tegenwerken of juist kunnen versterken.’ De uitdagingen voor het project ‘Er kwamen behoorlijk wat uitdagingen en kansen boven tafel voor het gebied tussen Gorinchem en Waardenburg. Zo gingen we voor de dijkversterkingsopgave het rivierbed in, dus moesten we de daarmee gepaarde waterstandstijging compenseren. Ook natuurontwikkeling hadden we nodig ter compensatie. Dorpsbewoners en de gemeente toonden belangstelling in recreatie langs de rivier en in de uiterwaarden. We maken deel uit van de Hollandsche Waterlinie en hadden de kans om het cultuurhistorisch erfgoed beter zichtbaar te maken in het landschap. Waar dat sober en doelmatig kon, wilden we de dijk met natuurlijke materialen versterken – ‘grond boven constructie’ stelt ons waterschap. En we wilden daarbij zo veel mogelijk gebiedseigen grond gebruiken.’
Functies in elkaar verweven ‘Veel van die functies hoeven elkaar niet te bijten als je ze goed inpast. Juist doordat we de participatie opzochten toen alles nog openlag, konden we ze met elkaar verweven. Zoals het aanleggen van een geul voor riviercompensatie. Dat dient ook een Kaderrichtlijn Water-doel, draagt bij aan een gesloten grondbalans en biedt kansen voor het versterken van een recreatienetwerk. Of grondwerk aan de dijk gecombineerd met het zichtbaar maken van cultuurhistorisch erfgoed in het landschap. Er ontstonden zelfs spin-off-projecten waarin wij zelf niet leidend waren. Zoals woningbouw in een gebiedsdeel waar wij ook natuur willen ontwikkelen.’
Puzzelen ‘Dit project was aan de voorkant een grote 4D-puzzel. Neem bijvoorbeeld de grondstromen: hoe faseer je die om gebiedseigen grond te kunnen benutten?
Je kunt geen dijk bouwen voor je de grond hebt, dus graven komt eerst. Klinkt simpel genoeg. Maar het is een kunst om grond op precies het juiste moment op de juiste plekken te krijgen. En dan moet de grond ook nog van de goede kwaliteit zijn wat expertise en onderzoek vereist.’
Vruchten plukken ‘We werken vanaf de verkenning tot en met de realisatie in een alliantie. Dit is een samenwerking tussen Waterschap Rivierenland en aannemerscombinatie ‘Waalensemble’ bestaande uit Heijmans, GMB en de Vries & van de Wiel met Royal HaskoningDHV als adviserende partij. Zodoende hadden we alles in huis om de puzzel te leggen. We hebben alles aan de voorkant tot in de puntjes uitgedacht. Dat was een flinke klus, maar ook een mooie uitdaging. Als je openstaat voor verrijkingen, pluk je er in het totaalplaatje namelijk de vruchten van. Oogkleppen af en kansen pakken dus.’